Wanneer je merkt dat je kind of puber geblokkeerd raakt door faalangst, wil je als ouder natuurlijk maar één ding: helpen. Steun bieden, geruststellen, moed inspreken. Maar juist met de beste bedoelingen kun je soms reacties geven die de faalangst versterken, zonder dat je het doorhebt.
In deze blog duiken we in jouw rol als ouder of opvoeder. Wat helpt echt? En wat kan je beter niet doen?
Veelvoorkomende valkuilen
Als ouder wil je je kind helpen, geruststellen of motiveren. Je zegt iets liefs, je probeert spanning weg te nemen of je lost iets voor je kind op. Allemaal met de beste bedoelingen en tóch kunnen deze reacties de faalangst onbedoeld versterken.
1. Goedbedoelde geruststelling
Je zegt dingen als:
“Je hoeft echt niet bang te zijn.”
“Het komt vast goed.”
“Jij kan dit gewoon.”
Hoewel je het zegt om te steunen, kan je kind of puber zich toch niet helemaal begrepen voelen. De angst is er immers wél, en die verdwijnt niet zomaar door er alleen geruststellende woorden tegenover te zetten."
Gevolg: je kind voelt zich niet gehoord, en de druk om “het gewoon te doen” wordt groter.
2. Overbeschermen
Je neemt moeilijke taken over of voorkomt dat je kind iets spannends moet doen, bijvoorbeeld door te zeggen: ‘Zal ik het voor je gaan zeggen?’ of ‘Zal ik je docent een mailtje sturen?’ Daarmee geef je onbedoeld het signaal dat de situatie te spannend is voor je kind of puber om zelf aan te kunnen.
Gevolg: je kind leert minder goed omgaan met spanning en mist kansen om zelfvertrouwen op te bouwen. En ontwikkelt vermijdingsgedrag.
3. Pushen of forceren
Je probeert je kind over een drempel te duwen: “Kom op, stel je niet aan.”
Gevolg: je kind voelt zich onder druk gezet en niet begrepen, waardoor het dichtklapt. Bij jongere kinderen uit zich dat vaak in tranen of blokkeren. Bij pubers eerder in weerstand of geslotenheid (“Laat maar, boeit toch niet”)
4. Focussen op het resultaat
Je prijst alleen het succes: “Zie je wel, je haalde gewoon een 9!”
Gevolg: je kind koppelt zijn waarde aan presteren en durft minder snel fouten te maken. Bij kinderen kan dit het idee geven dat alleen succes telt. Bij pubers voedt dit soms het idee dat falen een afgang is.
Wat helpt dan wél?
1. Erken de gevoelens
Laat merken dat je de spanning ziet en begrijpt, zonder het groter of kleiner te maken. “Ik zie dat je het spannend vindt. Dat is heel normaal.” Door te erkennen wat er is, voelt het kind zich niet alleen.
2. Steun zonder overnemen
Help je kind om in kleine stapjes zelf te oefenen, in plaats van het probleem voor hem op te lossen.
“Wat kan je doen om het iets minder spannend te maken?” of “Hoe kunnen we zorgen, dat je het durft te proberen?” i.p.v. “Waarom doe je dat nou niet gewoon?”
3. Prijs het proberen, niet het presteren
Laat je kind merken dat het gewaardeerd wordt om het proces, niet alleen het resultaat. “Wat goed dat je het geprobeerd hebt, ook al vond je het spannend.”
4. Wees mild met verwachtingen
Soms leggen we (onbedoeld) de lat hoog door te zeggen: “Je kunt het heus wel!”, maar laat merken dat voor jou je best doen, goed genoeg is: “Je hoeft het niet perfect te doen, het is super goed dat je het probeert.”
5. Deel uitdagingen op in kleinere stapjes
Verwacht niet dat je kind of puber meteen de hele uitdaging alleen aangaat. Begin met haalbare tussenstapjes. Bijvoorbeeld: eerst samen een keer kijken bij die nieuwe club, daarna meegaan met een vriend(in). Of: als ouder nog even meefietsen naar de nieuwe sportvereniging, maar je kind zelf naar binnen laten gaan.
Kleine dingen die een groot verschil maken
- Vier samen het proberen, niet alleen het lukken.
- Blijf kalm: je kind voelt jouw stress haarfijn aan.
- Toon geduld: spanning leren hanteren kost tijd en herhaling.
Tot slot
Je hoeft het als ouder niet perfect te doen (hoe passend bij dit onderwerp). Het belangrijkste is dat je beschikbaar bent, blijft luisteren en ruimte geeft voor vallen én opstaan.
In de volgende blog delen we concrete oefeningen en speelse werkvormen die helpen om faalangst stap voor stap aan te pakken op een manier die past bij de leeftijd en het tempo van jouw kind.
Reactie plaatsen
Reacties